ଭାରତ ୦୬/୫ : ପହଲଗାମ୍ ହମ୍ଲାର ଖଳନାୟକ ପାକ୍ ସହ ଲଢ଼େଇ କରିବାକୁ ଭାରତ ବଡ଼ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିସାରିଛି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଆସନ୍ତାକାଲି ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟକୁ ସିଭିଲ୍ ଡିଫେନ୍ସ ମକ୍ ଡ୍ରିଲ୍ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି। କାଲି ଅପରାହ୍ଣ ୪ଟାରେ ଯୁଦ୍ଧ ସାଇରନ୍ ବାଜିବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।ଠିକ୍ ୨୦୬ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଫ୍ରାନ୍ସରେ ସାଇରନ୍ ଉଦ୍ଭାବନ ହୋଇଥିଲା। ଯେତେବେଳେ ଏହା ବାଜେ, ଲୋକଙ୍କ ଆତ୍ମା ଥରି ଉଠେ। ଏହାର ଶବ୍ଦ ପ୍ରକୃତରେ ଭୟଙ୍କର, ଏବଂ ଏହା ଭୟଭୀତ ମଧ୍ୟ କରେ। ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ସାଇରନ୍ ବଜାଯାଏ। ଯେତେବେଳେ ଆକ୍ରମଣ ହେବାର ଥାଏ, ଏହାର ଭୟଙ୍କର ଶବ୍ଦ ଅନେକ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶୁଣାଯାଇପାରେ। ଏହା ପରେ, ଏକ ଭିନ୍ନ ଶବ୍ଦ ଆସେ, ତା’ପରେ ଯେତେବେଳେ ବିପଦ ଟଳିଯାଏ, ଏହି ସାଇରନ୍ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ବାଜେ।ଯୁଦ୍ଧ ସାଇରନ୍ ଅର୍ଥାତ୍ ବିମାନ ଆକ୍ରମଣ ସାଇରନର ଶବ୍ଦ କ’ଣ? ଯିଏ ଏହାକୁ ଶୁଣିଛନ୍ତି ସେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ଏହାକୁ ବଜାଇବା ମାତ୍ରେ କିପରି ହୃଦ୍ସ୍ପନ୍ଦନ ବଢ଼ିବାକୁ ଲାଗେ। ଏହାର ଶବ୍ଦ ଶୁଣିବା ପରେ ଅନେକ ଲୋକ ଭୟଭୀତ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ଏବଂ ଝାଳ-ନାଳ ମଧ୍ୟ ହୋଇଯାଆନ୍ତି।
ଯୁଦ୍ଧ ସାଇରନର ଶବ୍ଦ ବାରମ୍ବାର ଉପର ତଳ ହୋଇଥାଏ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏହା ଖୁବ୍ ଜୋର୍ରେ ଏବଂ ତା’ପରେ ଧୀର, ତା’ପରେ ପୁଣି ଜୋର୍ରେ ବାଜେ। ଏହାକୁ ବିଳାପ ଶବ୍ଦ(wailing sound) ଅର୍ଥାତ୍ ଭୟଙ୍କର ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ। ଏହାର ଶବ୍ଦ ତରଙ୍ଗ ଶୁଣୁଥିବା ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଜାଣିପାରନ୍ତି ଯେ ଏହା କୌଣସି ସାଧାରଣ ସାଇରନ୍ ନୁହେଁ।
ଏହି ଶବ୍ଦ ତିନି ମିନିଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ରହେ। ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଶତ୍ରୁ ବିମାନ କିମ୍ବା କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଆକ୍ରମଣର ବିପଦ ଥିବା ବିଷୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ ତୁରନ୍ତ ସତର୍କ କରାଇବା। ଏହି ସାଇରନ୍ ଆମକୁ ଯୁଦ୍ଧ, ବୋମାମାଡ଼ ଏବଂ ବିନାଶକୁ ମନେ ପକାଇ ଦେଉଥିବାରୁ, ଏହା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି କରେ।
ଏହି ସାଇରନ୍ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହୃଦଘାତଜନିତ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ହୋଇଥାଏ। କିଛି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚାପ ଏବଂ ଭୟ ଯୋଗୁଁ ହୃଦଘାତରେ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ରିପୋର୍ଟ ଅଛି, ବିଶେଷକରି ବୟସ୍କ କିମ୍ବା ହୃଦ୍ରୋଗୀମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ। ଇସ୍ରାଏଲ-ହମାସ ଯୁଦ୍ଧ (୨୦୨୩)ରେ ହଠାତ୍ ସାଇରନ୍ ବାଜିବା ପରେ କିଛି ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କ ହୃଦ୍ଘାତରେ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ରିପୋର୍ଟ ଆସିଥିଲା।
ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ସାଇରନ୍ ବାଜିଥାଏ। ଆକ୍ରମଣ ବିଷୟରେ ସତର୍କ କରୁଥିବା ସାଇରନ୍ ଭୟଙ୍କର, ଜୋର୍ରେ ଏବଂ ଉପର ତଳ ଶବ୍ଦ କରେ। ଏହା କିଛି କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶୁଣାଯାଇପାରିବ। ଏହା ତିନି ମିନିଟ୍ ପାଇଁ ବାଜିଥାଏ।
ଯେତେବେଳେ ସବୁକିଛି ଠିକ୍ଠାକ୍ ହୋଇଯାଏ ସେତେବେଳେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସାଇରନ୍ ବାଜିଥାଏ। ଏହି ସମତରେ ଗୋଟିଏ ମିନିଟ୍ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱରରେ ବାଜିଥାଏ, ଏହି ଶବ୍ଦରେ କୌଣସି ଉପର ତଳ ନଥାଏ। ଏହି ଶବ୍ଦ ବହୁତ ଦୂରରୁ ମଧ୍ୟ ଶୁଣାଯାଇପାରେ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସବୁକିଛି ସ୍ୱାଭାବିକ, ଆପଣ ଏବେ ବାହାରକୁ ଆସିପାରିବେ।
ବିମାନ ଆକ୍ରମଣ ସାଇରନ୍ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ଏବଂ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସାଇରନ୍ ମେସିନ୍ ଥାଏ। ଏହା ଏକ ବଡ଼ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସାଇରନ୍ ମେସିନ୍। ଏହା ଲୁହାରେ ତିଆରି ଏକ ଭାରୀ ଯନ୍ତ୍ର। ଏଥିରେ ଗୋଲ୍ କିମ୍ବା ଶିଙ୍ଗ ଭଳି ଡିଜାଇନ୍ ଥାଏ। ପୁରୁଣା ରେଳ ଷ୍ଟେସନ, ସାମରିକ କ୍ଷେତ୍ର କିମ୍ବା ନଗର ନିଗମର ଛାତ ଉପରେ ଅନେକ ସାଇରନ୍ ମେସିନ୍ ଏବେ ବି ଲଗାଯାଇଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଏଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣତଃ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ, ପୋଲିସ ଷ୍ଟେସନ, ସାମରିକ ଶିବିର ଏବଂ ଏୟାରବେସ୍ ନିକଟରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥାଏ।
ଏହି ସାଇରନ୍ ୧୮୧୯ ମସିହାରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଚାର୍ଲ୍ସ କାଗ୍ନାର୍ଡ ଡେ ଲା ଟୁର୍ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉଦ୍ଭାବିତ ହୋଇଥିଲା। ସେ ପ୍ରଥମ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ସାଇରନ୍ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ, ଯାହା ବାୟୁ ଚାପ ବ୍ୟବହାର କରି ଏକ ଜୋର୍ ଏବଂ ନିରନ୍ତର ଶବ୍ଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରୁଥିଲା। ଏହାକୁ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ପରୀକ୍ଷାଗାର ଏବଂ କାରଖାନାରେ ଚେତାବନୀ ଦେବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିଲା।
ଯୁଦ୍ଧ ସାଇରନ୍ର କନ୍ସେପ୍ଟ୍ ପରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ (୧୯୧୪-୧୯୧୮) ସମୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା। ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ବ୍ରିଟେନ୍, ଜର୍ମାନୀ, ଆମେରିକା ଏବଂ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବିମାନ ଆକ୍ରମଣ ସାଇରନ୍ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ଏହିସମୟରେ ସେଗୁଡିକର ଶବ୍ଦ ୮-୧୦ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶୁଣାଯାଇ ପାରୁଥିଲା।
ଭାରତରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ (୧୯୪୨-୪୩), ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ପ୍ରଥମେ କୋଲକାତା, ମୁମ୍ବାଇ ଏବଂ ଚେନ୍ନାଇରେ ବିମାନ ଆକ୍ରମଣ ସାଇରନ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। କାରଣ ଜାପାନ କୋଲକାତା ଏବଂ ଆଣ୍ଡାମାନ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା। ଏହା ପରେ, ୧୯୬୫ ଏବଂ ୧୯୭୧ର ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧରେ ଏହାକୁ ସାରା ଦେଶରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା।